Obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących dotyczy podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; Dz. U. nr 54, poz. 535; ost. zm. w Dz. U. z 2006 r. nr 143, poz. 1028 i 1029).
Na mocy delegacji ustawowej, Minister Finansów zwolnił z powyższego obowiązku niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności, a zwolnienia te są szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. nr 51, poz. 375; ost. zm. w Dz. U. z 2006 r. nr 243, poz. 1768).
Zwolnienia określone w rozporządzeniu obowiązują w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2007 r. i dotyczą tych podatników, którzy nie mieli obowiązku stosowania kas fiskalnych w latach poprzednich.
W przypadku podatnika, który rozpocznie sprzedaż po 31 grudnia 2006 r., zwolnienie to przysługuje pod warunkiem, że będzie on wykonywał czynności wymienione w poz. 1-39 załącznika do rozporządzenia, a przewidywany przez podatnika udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w obrotach ogółem podatnika z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy, planowanych do zrealizowania do dnia 30 czerwca 2007 r. - będzie wyższy niż 70%.
Zwolnienie to jednak traci moc po upływie dwóch miesięcy licząc od dnia 30 czerwca 2007 r., jeżeli udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej od obowiązku ewidencjonowania, wymienionej w poz. 1-39 załącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem, z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy, będzie równy lub niższy niż 70% do dnia 30 czerwca 2007 r. (§ 3a ust. 2 i 3 rozporządzenia).
Zgodnie z § 4 rozporządzenia, zwolnień z ewidencjonowania, o których mowa powyżej nie stosuje się bez względu na wysokość osiąganych obrotów:
2) przy świadczeniu usług przewozów regularnych i nieregularnych pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyjątkiem przewozów, o których mowa w poz. 6 i 7 załącznika do rozporządzenia;
3) przy świadczeniu usług przewozu osób i ładunków taksówkami;
4) przy dostawie: silników spalinowych tłokowych, wewnętrznego spalania, typu stosowanego w pojazdach mechanicznych (PKWiU 34.10.1), nadwozi do pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (PKWiU 34.2), części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych i ich silników (PKWiU 34.3);
5) przy dostawie:
b) sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego, (ex PKWiU 33.40.3);
6) przy dostawie wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których sprzedaż nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy;
7) przy dostawie nagranych, z zapisanymi danymi, lub zapisanymi pakietami oprogramowania komputerowego (w tym również sprzedawanymi łącznie z licencją na użytkowanie): płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridży.
Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 50% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 2.500 zł. W przypadku podatników zwolnionych podmiotowo lub przedmiotowo z VAT, zwrot kwoty dokonywany jest na rachunek bankowy podatnika w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku (111 ust. 4 i 5 ustawy o VAT).
Podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania lub nie dokonują w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego przez właściwy serwis, a także w przypadkach naruszenia warunków związanych z odliczeniem tych kwot, określonych w § 11 rozporządzenia w sprawie kas.